در روزهای اخیر جملهای پرشور درباره ایران با این مضمون که «ایران از پای نمیاُفتد، میتپد و چون ققنوس از خاکستر خود برمیخیزد» در فضای رسانهای و شبکههای اجتماعی دستبهدست میشود—اما نکته قابل توجه اینکه این جمله بهاشتباه به نام محمدرضا شفیعی کدکنی نسبت داده شده، در حالی که نویسنده اصلی آن، زندهیاد محمدعلی اسلامی ندوشن است.
به گزارش ایسنا، منبع اصلی این جمله از فصلنامه «هستی» در تابستان سال ۱۳۷۲ برداشته شده و بخشی از نثر حماسی و شاعرانهای است که ندوشن درباره روح ایران و پایداریاش در برابر تلاطمهای تاریخی نوشته است. با این حال، یکی از صفحات اینستاگرامی با نام شفیعی کدکنی، بدون ذکر منبع، این مطلب را بازنشر کرده بود—موضوعی که موجب برداشت نادرست برخی رسانهها، از جمله صداوسیما شد. البته این اشتباه در نهایت با اصلاح کپشن از سوی صفحه مذکور همراه شد.
محمدعلی اسلامی ندوشن یکی از چهرههای برجسته فرهنگدوستی و ایرانشناسی بود. آثار و کتابهایی چون «ایران را از یاد نبریم» یا «ایران و تنهاییش» بهروشنی بیانگر نگاه ژرف و دغدغهمند او نسبت به هویت ایرانی هستند. نثر خاص و لحن تأملبرانگیز او بهقدری متمایز است که خوانندگان وفادار آثارش بهراحتی نوشتههای اصیل او را تشخیص میدهند.
ندوشن در آثار متعدد خود از تابآوری ایران در برابر سختترین بحرانها سخن گفته و باور داشت که تاریخ ایران سرشار از رنج، اما مایه افتخار است. او نوشته بود: «تراژدی همواره در شأن سرنوشتهای بزرگ بوده است. آنچه یک ملت را آبدیده میکند نهفقط پیروزیها، بلکه شکستها و نامرادیهاست.» توصیفات او از سرگذشت ملت ایران با استعارههایی چون سیمرغ، آتش جاودانه و بیمار صبوری که در لحظه ناامیدی چشم میگشاید، یادآور تعلق خاطر عمیق این اندیشمند به وطن است.

گرچه اشتباه رسانهای در نسبت دادن گفتهای به نامی نادرست ممکن است بیاهمیت به نظر برسد، اما در فضای فرهنگی کشور—که نامها، آثار و اعتبار صاحبانشان با سرمایه فرهنگی گره خوردهاند—ضروری است که صحت انتسابها مورد توجه قرار گیرد. حفظ هویت نوشتار، احترام به قلم نویسنده و پاسداشت میراث فکری مفاخر فرهنگی، امری ضروری برای فضای رسانهای امروز محسوب میشود.