بیل اتکینسون، طراح برجسته رایانه در شرکت اپل و مغز متفکر نرم‌افزاری که انقلابی در رویکرد بصری رایانه‌های لیزا (Lisa) و مکینتاش (Macintosh) ایجاد کرد، در سن ۷۴ سالگی درگذشت. او با نوآوری‌های خود، کار با رایانه را برای میلیون‌ها کاربر عادی، بدون نیاز به مهارت‌های تخصصی، قابل دسترس ساخت. خانواده اتکینسون علت فوت او را سرطان پانکراس اعلام کرده‌اند.
از تولد تا بنیان‌گذاری انقلاب گرافیکی
ویلیام دانا اتکینسون در ۱۷ مارس ۱۹۵۱ در شهر لوس گاتوس ایالت کالیفرنیا چشم به جهان گشود. او فرزند سوم خانواده‌ای پرجمعیت با هفت فرزند بود؛ پدرش جان اتکینسون یک متخصص بیهوشی و مادرش اتل دانا اتکینسون متخصص زنان و زایمان بود.
تحصیلات او در مقطع دکترا در رشته نوروبیولوژی در دانشگاه واشنگتن بود که در آنجا بود که استیو جابز او را مجاب کرد تا به عنوان پنجاه‌ویکمین کارمند به اپل بپیوندد. این تصمیم سرنوشت‌ساز، مسیر تکنولوژی را تغییر داد.
خالق QuickDraw و MacPaint: انقلاب بصری در مکینتاش
اتکینسون به عنوان معمار اصلی لایه نرم‌افزاری بنیادی QuickDraw شناخته می‌شود. این نرم‌افزار، که برای رایانه‌های لیزا و مکینتاش مورد استفاده قرار گرفت، شامل مجموعه‌ای از برنامه‌های کوچک بود که نمایش کارآمد اشکال، متن و تصاویر را روی صفحه نمایش امکان‌پذیر می‌کرد. QuickDraw که در سخت‌افزار رایانه‌ها تعبیه شده بود، یک رابط کاربری گرافیکی متمایز را ارائه می‌داد که دسکتاپ شبیه‌سازی‌شده را با آیکون‌های پوشه‌ها، فایل‌ها و برنامه‌های کاربردی به نمایش می‌گذاشت. این رویکرد بصری، تجربه کاربری را به شکلی باورنکردنی ساده و جذاب کرد.
او همچنین به دلیل ابداع بسیاری از جنبه‌های کلیدی محاسبات گرافیکی، مانند حرکت “دابل کلیک” که به کاربران اجازه می‌دهد فایل‌ها، پوشه‌ها و برنامه‌ها را با دو بار کلیک متوالی روی دکمه ماوس باز کنند، شهرت دارد. این ابتکارات کوچک، اما بسیار مهم، راه را برای تعامل شهودی با رایانه‌ها هموار کرد.
استیو پرلمن، مهندس سخت‌افزار اپل در جوانی که از نرم‌افزار اتکینسون برای طراحی اولین مکینتاش رنگی استفاده کرد، درباره کدنویسی اتکینسون گفت: “نگاه کردن به کد او مانند نگاه کردن به سقف کلیسای سیستین بود. کد او فوق‌العاده بود. این همان چیزی بود که مکینتاش را ممکن ساخت.” این ستایش، نشان از عمق نبوغ فنی اتکینسون دارد.
اتکینسون همچنین نویسنده دو مورد از مهم‌ترین برنامه‌های اولیه نوشته‌شده برای مکینتاش بود:
- MacPaint: یک برنامه نقاشی دیجیتال که همراه با مکینتاش اصلی ارائه شد و به کاربر امکان می‌داد تا تصاویر را روی صفحه نمایش ایجاد و تنظیم کند و همه چیز را تا سطح پیکسل‌های نمایشگر تحت کنترل درآورد. این برنامه، مفهوم “پالت ابزار” را معرفی کرد که مجموعه‌ای از آیکون‌های قابل کلیک برای انتخاب قلم‌موها، خودکارها و مدادها بود.
نوآوری با HyperCard و ارتباط با جابز
پس از معرفی مکینتاش، اتکینسون برنامه‌ای طراحی کرد که متن، تصاویر و ویدئو را به طور یکپارچه در یک پایگاه داده ساده در هم می‌آمیخت. این تجربه به ابداع نرم‌افزار هایپرکارد (HyperCard) اپل کمک کرد. هایپرکارد، که ایده اولیه آن به پیشگامان حوزه رایانه مانند تد نلسون و داگلاس انگلبارت بازمی‌گشت، قرار بود به افراد غیر برنامه‌نویس امکان دهد تا به راحتی اطلاعاتی را که توسط لینک‌های دیجیتالی معروف به ابرمتن به هم متصل می‌شوند، گردآوری کنند. اتکینسون پس از ملاقات با انگلبارت، میان‌برهای کلید فرمان را اضافه کرد تا قدرت محاسباتی بیشتری را در اختیار کاربران قرار دهد.
در اوایل دهه ۱۹۸۰، زمانی که جابز رهبری گروه کوچکی از طراحان جوان نرم‌افزار و سخت‌افزار را برای ساخت رایانه مکینتاش بر عهده داشت، او و اتکینسون عملاً جدایی‌ناپذیر بودند. اما هنگامی که جابز در سال ۱۹۸۵ مجبور به ترک اپل شد و شرکت رایانه‌ای جدیدی به نام نکست (Next) را تأسیس کرد، اتکینسون با استناد به تعهدش به پروژه هایپرکارد، از ترک اپل خودداری کرد. جابز به راحتی طرد شدن را تحمل نمی‌کرد و رابطه آنها برای چند سال به سردی گرایید. اتکینسون روی پروژه هایپرکارد کار می‌کرد و شرط گذاشت که این محصول در ابتدا بدون هیچ هزینه اضافی همراه با مکینتاش توزیع شود.
بیل اتکینسون در یکی از تبلیغات اولیه اپل برای مکینتاش، خود را ترکیبی از یک هنرمند و یک مخترع توصیف کرد. این توصیف به خوبی روحیه خلاقانه و نوآورانه او را نشان می‌دهد. میراث او در اپل و در کل دنیای محاسبات شخصی، تا ابد ماندگار خواهد بود.
