پروژه کریدور شمالی استان همدان، که از سال ۱۳۸۹ با هدف ایجاد یک مسیر حمل‌ونقل سریع و ایمن در شمال استان کلنگ‌زنی شده بود، پس از ۱۵ سال همچنان در مراحل اجرایی قرار دارد. این طرح ملی ۸۱ کیلومتری، قرار است با اتصال جاده اصلی اصله-کاج به شهرستان‌های فامنین، درگزین، رزن، و کبودراهنگ، یک شبکه حمل‌ونقل یکپارچه ایجاد کرده و نقش مهمی در توسعه اقتصادی، گردشگری، و زیرساخت‌های منطقه ایفا کند. با وجود پیشرفت‌های حاصل شده در برخی فازها، چالش‌های تأمین اعتبار و مسائل مربوط به تملک اراضی، اتمام کامل پروژه را به تأخیر انداخته است.
اهمیت راهبردی کریدور شمالی
کریدور شمالی استان همدان به طول ۸۱ کیلومتر، در سال ۱۳۸۹ با نام ساخت باند جدید اصله-کاج-قروه درگزین-رزن-دمق-اورقین آغاز شد. این پروژه شامل ۱۳.۵ کیلومتر در فامنین، ۱۳.۵ کیلومتر در درگزین، ۴۹ کیلومتر در رزن، و ۵ کیلومتر در کبودراهنگ است.
با بهره‌برداری کامل از این کریدور، جابجایی کالاها و مسافران در شمال استان همدان تسهیل شده، زمینه توسعه اقتصادی و گردشگری فراهم می‌شود، و زیرساخت‌های استان بهبود می‌یابد. همچنین، این پروژه با ایجاد صنایع جدید و فرصت‌های سرمایه‌گذاری، به ایجاد شغل در شهرستان‌ها و روستاهای در مسیر کریدور کمک شایانی خواهد کرد.
پیشرفت فیزیکی و چالش‌های مالی
تاکنون، قطعه نخست این طرح به طول ۳۰ کیلومتر به بهره‌برداری رسیده و زیر بار ترافیک قرار گرفته است. ۳۰ کیلومتر دیگر نیز در دست اجراست که ۱۶۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای آن هزینه شده است. با این حال، نیاز پروژه به بودجه‌های کلان و مسائل مربوط به تملک اراضی و رفع معارضین، روند اجرایی را کند کرده است.
فرماندار شهرستان رزن، فرهاد جهانیان، این طرح ملی را یکی از مهم‌ترین پروژه‌های استان همدان دانست که آزادراه همدان-ساوه را به مسیر شیرین‌سو-زنجان متصل می‌کند. او توضیح داد که این پروژه از جاده فامنین، که به آزادراه ساوه متصل است، به صورت یک قوس هلالی منشعب شده و با عبور از شهرهای قروه، رزن و دمق، به جاده کبودرآهنگ-قیدار می‌رسد.
وضعیت پروژه در شهرستان رزن
بخش اعظم این پروژه ملی (۴۹ کیلومتر) در حوزه شهرستان رزن قرار دارد. از این ۴۹ کیلومتر، تاکنون حدود ۲۵ کیلومتر تکمیل شده است. ۲۰ کیلومتر از این مسیر پیش از این افتتاح شده بود و ۵ کیلومتر دیگر نیز در سفر اخیر استاندار همدان به شهرستان رزن در اواخر فروردین ماه سال جاری، پس از تکمیل زیرسازی و رفع نواقص، به بهره‌برداری رسید.
جهانیان همچنین از باقی‌مانده ۵ کیلومتر دیگر از محور رزن به دمق خبر داد که با تکمیل آن، این قطعه به اتمام می‌رسد. عملیات زیرسازی و ساخت پل‌های این بخش در حال انجام است و پیش‌بینی می‌شود تا هفته دولت (شهریور ماه) به بهره‌برداری برسد. خوشبختانه، برای این قطعه مشکل اعتباری وجود ندارد و دو پیمانکار به طور همزمان مشغول به کار هستند.
برای ۲۰ کیلومتر پایانی کریدور شمالی در رزن، که از دمق به جاده کبودراهنگ-قیدار در تقاطع روستای اورقین می‌رسد، تاکنون اقدامی صورت نگرفته بود. اما با پیگیری‌های انجام شده، قرارداد اجرای این قطعه نیز منعقد شده و تلاش می‌شود عملیات اجرایی آن امسال آغاز شود.
پروژه کریدور شمالی در حوزه رزن شامل پنج فاز است: فامنین تا اصله، اصله تا قروه، قروه تا رزن، رزن به دمق و دمق به اورقین. جهانیان اشاره کرد که عملیات اجرایی فاز فامنین تا اصله (۲۰ کیلومتر) در حال انجام است و برای ۲۰ کیلومتر پایانی از قروه تا اورقین نیز به دنبال انعقاد قرارداد و شروع عملیات اجرایی در سال جاری هستند.
نیاز به تأمین اعتبار و افق آینده
فرماندار رزن اعلام کرد که این پروژه در حال حاضر ۸۰ میلیارد تومان اعتبار موجود دارد، اما برای اتمام کامل آن در حوزه رزن، با توجه به تورم موجود، بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد تومان اعتبار دیگر نیاز است. او ابراز امیدواری کرد که در صورت تأمین اعتبار لازم، بتوان پایان پروژه در حوزه رزن را در هفته دولت یا دهه مبارک فجر سال ۱۴۰۵ اعلام کرد.
تأکید نماینده مجلس بر تسریع در اتمام پروژه
ابوالحسن مصطفوی غمام، نماینده مردم رزن و درگزین در مجلس شورای اسلامی، نیز بر اهمیت این پروژه تأکید کرد. او با اشاره به دیدار اخیر خود با رئیس بنیاد مستضعفان کشور، از توافق برای پرداخت ۵۰ درصد اعتبار جاده اصله به کاج توسط این بنیاد خبر داد. مصطفوی غمام خاطرنشان کرد که در ۱۵ تا ۱۶ سال گذشته، کریدور شمالی استان در حوزه رزن و درگزین تنها ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. او پیش‌بینی کرد که اتمام صددرصدی این پروژه در حوزه رزن و درگزین دو تا سه سال زمان خواهد برد.
وی افزود که ۶۲.۵ کیلومتر از ۸۱ کیلومتر این پروژه به حوزه رزن و درگزین اختصاص دارد و در صورت مشارکت بنیاد مستضعفان در محور اصله به کاج، این بخش می‌تواند طی سال جاری و سال آینده به اتمام برسد. محور رزن-دمق نیز تا شهریور ماه سال جاری تکمیل خواهد شد و محور دمق به اورقین نیز در صورت آغاز عملیات اجرایی امسال، ظرف یک یا دو سال آینده به اتمام خواهد رسید.
اولویت‌بندی درگزین و اهمیت اتصال شبکه‌ای
محمد سلطانی ابراهیمیان، فرماندار درگزین، نیز اعلام کرد که یکی از اولویت‌های امسال شهرستان، پیگیری اتمام محور اصله به کاج است. در حوزه سرزمینی درگزین، ۸ کیلومتر از پروژه کریدور شمالی هنوز آسفالت نشده که زیرسازی آن انجام شده است و یک کیلومتر نیز در حال تملک است. با تکمیل این محور، پروژه کریدور شمالی در حوزه سرزمینی درگزین به اتمام می‌رسد و تنها حوزه فامنین باقی خواهد ماند.
با اتمام کل پروژه، عملاً مسیر استان مرکزی و تهران به جنوب استان قزوین، زنجان، کردستان و به تبع آن استان‌های شمال غربی کشور (از جمله اردبیل و آذربایجان شرقی و غربی) متصل خواهد شد. این اتصال شبکه‌ای، می‌تواند انقلابی در حمل‌ونقل و توسعه منطقه‌ای ایجاد کند.
تلاش‌ها برای اجرای کامل کریدور شمالی استان همدان ادامه دارد و امید می‌رود این پروژه هر چه سریع‌تر به ایستگاه آخر برسد تا شاهد ارتقاء و ایجاد یک مسیر حمل‌ونقل سریع و ایمن در راه‌های استان همدان باشیم. آیا اتمام این پروژه می‌تواند نقطه عطفی در توسعه اقتصادی مناطق شمال همدان باشد؟
