پس از ادعای دونالد ترامپ مبنی بر وجود ذخایر عظیم نفتی در پاکستان، شرکت‌های آمریکایی اشتیاق ویژه‌ای برای سرمایه‌گذاری در این بازار انرژی نشان داده‌اند.
گفت‌وگوی وزیر نفت پاکستان با کاردار آمریکا
علی پرویز مالک، وزیر نفت پاکستان، هفته گذشته در اسلام‌آباد با ناتالی بیکر، کاردار آمریکا در پاکستان، دیداری برگزار کرد و از گفت‌وگو برای آغاز دور جدید مناقصه‌‌های اکتشافی خبر داد. به گفته مالک، شرکت‌های آمریکایی برای مشارکت در بلوک‌های نفت و گاز این کشور اعلام آمادگی کرده‌اند و سفارت ایالات متحده نیز در تسهیل ارتباطات دوطرفه فعال است.
ادعای ذخایر ۹.۱ میلیارد بشکه‌ای؛ واقعیت یا سیاست؟
ترامپ در پستی در شبکه «تروث سوشال» عنوان کرد پاکستان ظرفیت استخراج ۹.۱ میلیارد بشکه نفت شیل را دارد؛ ادعایی که با برآوردهای مستقل فاصله قابل توجهی دارد. طبق آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا در ۲۰۱۳، این رقم تخمینی است اما تحلیلگران داخلی، از جمله اقبال جاوید از شرکت «کراچی عارف حبیب»، حجم واقعی ذخایر بازیافت‌شدنی را حدود ۲۳۸ میلیون بشکه می‌دانند. این اختلاف عددی، نقطه بحث کارشناسان انرژی و برخی فعالان اقتصادی شده است.
خروج شرکت‌های بزرگ؛ چالش سرمایه‌گذاری پایدار
در یک دهه اخیر، غول‌های نفتی مانند کویت پترولیوم، توتال، شل، اِنی و اکسون‌موبیل به دلایل اقتصادی و امنیتی از پروژه‌های پاکستان خارج شده‌اند. پیشکسوتان صنعت، مثل معین رضا خان، این روند را نشانه‌ای از ناکافی بودن زیرساخت‌ها و عدم جذابیت اقتصادی میدان‌های کشف‌شده می‌دانند.
مناقصه ۴۰ بلوک فراساحلی در راه است
سازمان نفت پاکستان ابتدای سال جاری فراخوان مناقصه برای ۴۰ بلوک در حوضه سند و مناطق دیگر منتشر کرد. طبق برنامه‌ریزی، ارزیابی پیشنهادات در اکتبر ۱۴۰۲ انجام می‌گیرد و در صورت کشف ذخایر قابل‌استخراج، تولید داخلی نفت افزایش می‌یابد و فشار واردات سالانه ۱۱ میلیارد دلاری کاهش خواهد یافت.
پیامدها برای اقتصاد و امنیت ملی
افزایش تولید نفت داخلی می‌تواند علاوه بر کاهش کسری تجاری، زمینه اشتغال در بخش اکتشاف و توسعه را فراهم کند. در عین حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون به‌روزرسانی فناوری حفاری و تأمین امنیت تاسیسات، ریسک پروژه‌ها بالا خواهد بود.
چشم‌انداز همکاری انرژی با آمریکا
کارشناسان معتقدند که اگر دولت پاکستان بسته‌های تشویقی مالیاتی و تضمین‌های حقوقی جدی‌تری برای سرمایه‌گذاران خارجی ارائه دهد، می‌تواند بارقه‌های امیدی برای احیای صنعت نفت و افزایش مشارکت شرکت‌های آمریکایی باشد. این همکاری‌ها در بلندمدت می‌تواند زیرساخت‌های پالایشگاهی و خط لوله‌های جدید را نیز به خدمت بگیرد.
نتیجه‌گیری
علی‌رغم شکاف میان ادعاهای سیاسی و برآوردهای فنی، تمرکز آمریکا بر نفت و گاز پاکستان فرصتی استثنایی برای احیای صنعت انرژی این کشور محسوب می‌شود. Pakistan Energy Outlook 2025 نشان می‌دهد که با اصلاح مقررات و جذب سرمایه‌گذاری هدفمند، این کشور می‌تواند تا چند سال آینده در جمع تولیدکنندگان منطقه‌ای نفت قرار گیرد.
