کلیولند، اوهایو، ایسنا – پژوهشگران در حال گشودن فصلی جدید در درمان سرطان هستند. واکسنی نوین، که در آزمایش‌های پیش‌بالینی عملکردی خیره‌کننده از خود نشان داده، موفق به ریشه‌کن کردن کامل سلول‌های سرطان لوزالمعده شده است. این دستاورد چشمگیر، راه را برای ورود به مرحله حساس آزمایش‌های انسانی هموار می‌کند و امیدهای تازه‌ای را برای بیماران به ارمغان می‌آورد.
هدف‌گیری دقیق، نتایج شگفت‌انگیز
این تحقیق پیشگامانه که توسط محققان دانشگاه کیس وسترن رزرو انجام شده، بر روی آدنوکارسینوم مجرای پانکراس (PDAC)، شایع‌ترین و موذی‌ترین نوع سرطان لوزالمعده متمرکز است. با وجود اینکه سرطان پانکراس به اندازه برخی سرطان‌های دیگر شیوع ندارد، اما به دلیل تشخیص دیرهنگام – معمولاً پس از متاستاز – و نرخ بقای پنج‌ساله تنها ۱۳.۳ درصدی، بسیار مرگبار محسوب می‌شود.
ژنگ-رونگ لو، مهندس زیست‌پزشکی از دانشکده مهندسی کیس، با شگفتی از نتایج می‌گوید: “سرطان لوزالمعده بسیار تهاجمی است. بنابراین، اینکه رویکرد ما تا این حد خوب عمل می‌کند، تعجب‌برانگیز بود.”
فناوری نانو و پاسخ ایمنی هدفمند
این درمان جدید، با هدف قرار دادن رایج‌ترین جهش‌های ژنتیکی مشاهده‌شده در سلول‌های تومور PDAC طراحی شده است. واکسن از نانوذراتی استفاده می‌کند که با آنتی‌ژن‌های خاصی بارگذاری شده‌اند؛ این آنتی‌ژن‌ها سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کنند تا به طور هدفمند به رشد سرطانی حمله کرده و آن را نابود کند. در آزمایش‌های پیش‌بالینی، این واکسن توانست سرطان را در بیش از نیمی از موارد به کلی از بین ببرد.
محققان در مقاله‌ای توضیح داده‌اند: “فرضیه اصلی ما این است که واکسن‌های درمانی نانومقیاس نوآورانه، با هدف قرار دادن آنکوژن‌های جهش‌یافته متعدد در PDAC، می‌توانند بر ناهمگونی تومور غلبه کرده و به میزان بالایی از بقای عاری از بیماری دست یابند. همچنین، اعتقاد داریم که ترکیب هم‌افزاینه‌ی این نانوواکسن‌ها با مهارکننده‌هایی که یک پروتئین قوی ایمنی را هدف قرار می‌دهند، می‌تواند به طور قابل توجهی پاسخ‌های ایمنی ضد تومور را تقویت کرده و اثربخشی کلی درمان را افزایش دهد.”
رویکردی جهانی، نه صرفاً شخصی‌سازی‌شده
نکته جالب اینجاست که این واکسن، برخلاف روند رایج پزشکی شخصی‌سازی‌شده، با هدف تبدیل شدن به درمانی جهانی برای بیماران مبتلا به PDAC و حتی به عنوان یک ابزار پیشگیرانه برای افراد در معرض خطر ابتلا به آن طراحی شده است.
لی لیلی وانگ، دانشیار پزشکی مولکولی در دانشگاه کیس وسترن که در کلینیک کلیولند نیز به پژوهش می‌پردازد، پتانسیل این پلتفرم را برای تغییر مراقبت‌های بالینی برای این بیماری ویرانگر بسیار بالا می‌داند. او اظهار خرسندی کرد که نانوواکسن جدید در ایجاد پاسخ‌های شدید از سلول‌های T، که معمولاً تعداد کمی دارند و قادر به کنترل رشد تومور نیستند، به خوبی عمل کرده است.
این پروتکل درمانی شامل سه تزریق نانوذرات ضد سرطان، به همراه یک مهارکننده مکمل بازرسی ایمنی است که به تقویت قابلیت‌های مبارزه با تومور بدن کمک می‌کند و توانایی تومورها در فرار از تشخیص سلول‌های ایمنی را محدود می‌سازد. محققان معتقدند که این درمان می‌تواند به عنوان پیشگیری از سرطان برای کسانی که زمینه ژنتیکی ابتلا به PDAC را دارند نیز مورد استفاده قرار گیرد. لو می‌گوید: “ما نشان داده‌ایم که واکسن ما در مدل‌های پیش‌بالینی حافظه ایمنی ایجاد می‌کند. اگر بتوانیم این کار را در بیماران انجام دهیم، می‌توانیم قبل از شروع تشکیل تومورها از PDAC جلوگیری کنیم؛ بنابراین واکسن‌ها می‌توانند هم درمانی و هم پیشگیرانه باشند.”
مسیر آینده: آزمایش‌های بالینی و تصویربرداری پیشرفته
اگرچه این واکسن هنوز در مراحل اولیه توسعه قرار دارد، اما بیش از سه میلیون دلار بودجه از مؤسسه ملی سرطان برای توسعه و پیشرفت آن دریافت کرده است. آزمایش‌های پیش‌بالینی بیشتری برای بررسی اثربخشی و ایمنی این واکسن در مدل‌های دیگر برنامه‌ریزی شده است و پس از آن، انتظار می‌رود که این تیم پژوهشی آزمایش‌های انسانی را آغاز کند.
برای ارزیابی غیرتهاجمی تاثیر درمانی این نانوواکسن‌ها، از فناوری پیشرفته تصویربرداری مولکولی رزونانس مغناطیسی (MRMI) استفاده خواهد شد. این رویکرد نه تنها ارزیابی بی‌درنگ اثربخشی نانوواکسن‌ها را تسهیل می‌کند، بلکه به تنظیم دقیق فرمولاسیون نانوواکسن و پروتکل ایمونوتراپی نیز یاری می‌رساند. این مؤسسه هنوز تحقیقات جدیدی درباره واکسن منتشر نکرده، اما انتظار می‌رود پس از پایان آزمایش‌های پیش‌بالینی، داده‌ها را به اشتراک بگذارد.
آیا فکر می‌کنید این واکسن می‌تواند نقطه عطفی در درمان سرطان لوزالمعده باشد؟
