چشم‌انداز اقتصاد ارزی ایران
بازار ارز ایران این روزها بیش از پیش بازتاب‌دهنده دگرگونی‌های سیاسی و دیپلماتیک است. نوسانات شدید، نتیجه انتظارات تورمی ناشی از مذاکرات هسته‌ای و احتمال بازگشت تحریم‌هاست. در این میان، شیوه چندنرخی کردن ارز نه تنها فشار تحریم‌ها را برطرف نکرده، بلکه به منبع رانت و قاچاق معکوس بدل شده است.
چرا ارز چندنرخی در حال از دست دادن کارایی است؟
سیاست چندنرخی که ده‌‌ها سال در ایران تجربه شده، با هدف کاهش هزینه واردات دارو و کالاهای اساسی اجرا گردید. اما امروز به دلایلی چون اختلاف فاحش نرخ‌ها و پیچیدگی‌های اداری، منفعت آن به نفع واسطه‌ها و قاچاقچیان تغییر مسیر داده است.
- درآمدهای ارزی که باید صرف توسعه زیرساخت‌ها شود، در جیب سوداگران رانت‌خوار می‌رود
- قاچاق معکوس و فروش دلار دولتی در بازار آزاد، منابع اندک ارزی کشور را نابود می‌کند
تک‌نرخی؛ کلید جذب سرمایه
در مقابل، تک‌نرخی شدن ارز با نرخ شناور مدیریت‌شده، شفافیت و پیش‌بینی‌پذیری را به اقتصاد بازمی‌گرداند. سیگنال‌های قیمتی واقعی، تولیدکنندگان و صادرکنندگان غیرنفتی را تشویق می‌کند و در بلندمدت می‌تواند به کنترل تورم و تعادل تراز پرداخت‌ها کمک نماید.
مسیر تدریجی اصلاح ساختاری
اجرای موفق تک‌نرخی شدن ارز بدون اصلاحات همزمان راه به جایی نمی‌برد. تحقق این هدف منوط به دو گام کلیدی است:
- بازنگری و کنترل نقدینگی به‌منظور کاهش فشار تورمی
- اصلاح نظام یارانه‌ای و هماهنگی با مذاکرات بین‌المللی برای کاهش تحریم‌ها
این رویکرد تدریجی با همراهی بانک مرکزی و دستگاه‌های اقتصادی، فرصت رشد پایدار و جذب سرمایه داخلی و خارجی را در اقتصاد ایران فراهم خواهد کرد.
