مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، عضویت رسمی ایران در سازمان همکاری شانگهای را سکویی برای ارتقای تعاملات اقتصادی و یادگیری روش‌های دیپلماسی اقتصادی در عرصه بین‌الملل دانست. او در گفت‌وگو با ایسنا ضمن تشریح جزییات سفر رئیس‌جمهور به چین، تأکید کرد که حضور ایران در این ساختار منطقه‌ای باید با طراحی برنامه‌های اقتصادی هدفمند همراه باشد تا منافع کشور به حداکثر برسد.
حریری درباره سفر مسعود پزشکیان به اجلاس سران شانگهای در بندر تیانجین توضیح داد این دیدار جنبه دوجانبه ندارد و فرصت پرداختن به مسائل فراتر از دستورکار سازمان فراهم نیست. پس از این نشست، رژه رسمی هشتادمین سالگرد پایان جنگ جهانی دوم در پکن برگزار می‌شود که بیش از ۳۵ رهبر جهان در آن شرکت دارند. با این حال، حریری اعلام کرد که گفتگوهای غیررسمی مقامات همراه رئیس‌جمهور با مسئولان چینی درباره پیگیری توافق‌های معوق‌مانده از سفر خردادماه دولت سیزدهم انجام خواهد شد.
وی سهم چین در تجارت غیرنفتی ایران را حدود ۳۰ درصد برشمرد و گفت بیش از ۹۲ درصد صادرات نفت خام کشور نیز به بازار چین صادر می‌شود. با احتساب معاملات غیرمستقیم از مسیر امارات، حجم کل مبادلات نفتی و غیرنفتی دو کشور بین ۶۵ تا ۷۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود. حریری افزود بخشی از تأخیر در تکمیل پروژه‌های مشترک، به‌ویژه راه‌سازی و زیرساخت‌های عمرانی، ناشی از پرداخت‌نکردن به‌موقع تعهدات مالی به پیمانکاران بوده است.
در حوزه کیفیت کالا، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین تصریح کرد: «امروزه چین جزو تولیدکنندگان پیشرو در ارائه محصولات متنوع و باکیفیت است. تصمیم‌گیری درباره واردات هر کالا بر عهده بازرگانان ایرانی است و قدرت خرید مردم نقش تعیین‌کننده‌ای در انتخاب کیفیت ایفا می‌کند.»
حریری درباره تأثیر احتمال بازگشت مکانیسم ماشه بر مناسبات اقتصادی با چین یادآور شد که تحریم‌های آمریکا در عمل بسیار فراتر از بازگشت اسنپ‌بک عمل می‌کند و آن‌چه اکنون در دستورکار است، حفظ ارتباطات مالی و بانکی با شرکای اصلی است؛ از این رو تأثیر عملی این تحریم محدود خواهد بود.
سیر عضویت ایران در شانگهای ایران از سال ۲۰۰۵ به عنوان ناظر در اجلاس‌های سازمان همکاری شانگهای حضور داشت و سرانجام در ۲۰۲۳ با اجماع اعضا به عضویت رسمی درآمد. از آن زمان تا پایان ۲۰۲۵، چین ریاست دوره‌ای این سازمان را برعهده دارد و پس از آن قرقیزستان این دوره را ادامه خواهد داد. حریری خاطرنشان کرد که علاوه بر اجلاس سران، نشست‌های دوره‌ای وزیران خارجه، حمل‌ونقل، انرژی و کارآفرینی این ساختار بستری برای هماهنگی و اجرا طرح‌های مشترک به شمار می‌رود.
این اقتصاددان به نقش سازنده شانگهای در مواجهه با بحران‌های منطقه‌ای اشاره کرد و یادآور شد تنها سازوکاری که در جنگ ۱۲ روزه غزه به صراحت اسرائیل و آمریکا را محکوم کرد، همین سازمان بوده است. در عرصه اقتصادی نیز ایران می‌تواند از طریق ظرفیت‌هایی مانند شبکه حمل‌ونقل ترانزیتی، کمربند نوین جاده ابریشم و بازار ۳۰۰ میلیون نفری اعضا، زمینه‌ساز رونق صادرات غیرنفتی و جذب سرمایه‌های مشترک شود.
برای استفاده بهینه از عضویت در شانگهای، حریری پیشنهاد داد:
- تدوین نقشه راه اقتصادی مشخص برای دوره ریاست چین
- توسعه زیرساخت‌های لجستیکی در بنادر شمال و جنوب ایران
- ایجاد دفاتر هماهنگی تجاری در پایتخت‌های اعضا
- فعال‌سازی مالیات ترجیحی و تسهیل تجارت ترجیحی در قالب توافق‌های دوجانبه
حریری در پایان تأکید کرد که تجربیات ۲۰ ساله دیگر اعضا می‌تواند به تهران در برنامه‌ریزی استراتژیک کمک کند و با پیگیری مستمر در مجامع تخصصی، ایران از فرصت‌های گسترده این سازمان بهره‌مند خواهد شد.
