بحران تداوم کم‌آبی، کشاورزی گلستان را با چالشی جدی مواجه کرده است. در این میان پنبه به‌عنوان محصولی کم‌آب‌بر و تحول‌آفرین در ساختار خاک، می‌تواند نقشی کلیدی در احیای پایدار اراضی این استان ایفا کند.
مزایای کشت پنبه در شرایط محدودیت آب
پنبه با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، فراتر از یک محصولِ اقتصادی، ابزار اصلاح محیط کشت و صرفه‌جویی آب است. از جمله:
- ریشه‌های عمیق و گسترده که با شکستن لایه‌های متراکم خاک، تهویه و نفوذپذیری آن را بهبود می‌بخشد
- ارقام هیبرید مقاوم به خشکی و شوری که نیاز آبی را تا ۶۰ درصد کاهش می‌دهند و عملکرد اقتصادی را حفظ می‌کنند
استفاده از روش‌های نوین آبیاری تیپ و بارانی، کنترل دقیق زمان‌بندی آبیاری و اجتناب از آبیاری مازاد در انتهای فصل، افزون بر کاهش مصرف آب، کیفیت الیاف پنبه را نیز بالا می‌برد و خطر بیماری‌های قارچی و سرمازدگی را کاهش می‌دهد.
راهبردها برای تقویت مزیت پنبه‌کاری
تحقیقات موسسه پنبه کشور، حرکت به‌سوی مکانیزاسیون برداشت و معرفی ارقام مقاوم را ممکن ساخته است. برای بهره‌برداری بهینه از این دستاوردها، باید:
- آموزش گسترده به کشاورزان در زمینه روش‌های صحیح آبیاری، کنترل زمان توقف آبیاری و مدیریت بقایای گیاهی
- فراهم کردن تسهیلات مالی و دسترسی به ماشین‌آلات برداشت مکانیزه، به‌منظور کاهش هزینه تولید تا ۳۰ درصد و ارتقای کیفیت محصول
هم‌زمان، جهاد کشاورزی و نهادهای ترویجی باید تأمین نهاده‌های تخصصی، پشتیبانی فنی و شبکه‌ای از پایش مزارع را تسریع کنند تا گلستان در افق میان‌مدت، الگویی موفق برای توسعه کشاورزی هوشمند و کم‌آب‌بر باشد.
