به مناسبت روز ملی سینما، فرهنگیان به نامهٔ حسن وثوق، نخستین رئیس فرهنگستان ایران، بازگردند که در اول فروردین ۱۳۱۵ خطاب به نخست‌وزیر با نگرانی از کیفیت ترجمه‌های فارسی فیلم‌ها نوشته بود. او با اشاره به ضعف تسلط مترجمان بر زبان فارسی، خواستار کنترل دقیق‌تر مأموران شهربانی بر زیرنویس سینماها شد تا از ترويج اشتباهات نگارشی و انشایی جلوگیری شود.
پیامدهای ترجمه‌های ناصحیح
- اشاعه غلط‌های املایی و انشایی میان مخاطبان، به‌ویژه دانش‌آموزان و محصلان
- از بین رفتن انسجام شکلی و ساختاری زبان فارسی در متون نمایشی
راهکارهای پیشنهادی آن دوره
- برگزاری آزمون تصدیقی در وزارت معارف برای متقاضیان ترجمه فیلم
- الزام مأموران شهربانی به تأیید صلاحیت مترجمان پیش از صدور اجازه نمایش
چشم‌انداز امروز؛ میراث آن هشدار
نیم‌قرن و اندی پس از آن نامه، زیرنویس فیلم‌ها همچنان در معرض چالش‌های تازه است. تنوع لهجه‌ها، سرعت گفتار هنرپیشگان و محدودیت فضای تصویر موجب بروز خطاهای متفاوتی شده. تجربه‌ی گذشته به ما یادآور می‌کند که قدرت سینما در تأثیرگذاری بر زبان و فرهنگ ملی غیرقابل انکار است و حفظ سلامت زبانی نیازمند سازوکارهای حرفه‌ای و ناظرانی آشنا با ادبیات فارسی است.
با بازنگری در آن پیشنهادات تاریخی و تلفیق آنها با تکنولوژی‌های جدید مانند ابزارهای بازبینی خودکار و دوره‌های تخصصی مترجمی، می‌توان تضمین کرد که زیرنویس‌های سینمای امروز، هم از نظر محتوا و هم از نظر زبانشناختی استاندارد بمانند.
