جلسه هم‌اندیشی تعاونی‌های مصرف فرهنگیان لرستان فرصتی بود تا نقش تعاونی‌ها نه فقط به‌عنوان فروشگاهِ جایگزین، بلکه به‌عنوان سازوکارهای اجتماعی-اقتصادی بازتعریف شود؛ نهادهایی که می‌توانند هم کالا توزیع کنند و هم سرمایه‌های پراکنده اجتماعی را به سرمایه‌ای انبوه و تأثیرگذار در توسعه تبدیل کنند.
چرا تعاونی‌ها بیش از گذشته اهمیت دارند
تعاونی‌ها فارغ از اینکه بنگاه اقتصادی‌اند، حامل ارزش‌های جمعی و مشارکتی‌اند؛ ظرفیت‌شان در شفاف‌سازی زنجیره تأمین، کاهش واسطه‌گری و توزیع عادلانه کالا می‌تواند فشار هزینه‌ای روی خانوارها را بکاهد و در عین حال موجب پایداری بازارهای محلی شود. در شرایطی که دولت با محدودیت منابع روبه‌روست، تعاونی‌ها می‌توانند نقش مکمل و گاه تعیین‌کننده‌ای ایفا کنند.
نقطه‌ضعف‌ها و موانع فعلی
بخش‌هایی از مشکل ناشی از ساختار پراکنده و ضعف مدیریتی تعاونی‌هاست: نبود همگرایی بین تعاونی‌های کوچک، ضعف ارتباط مستقیم با تولیدکننده، ناتوانی در رقابت با خرده‌فروشی‌های بزرگ و محدودیت در دسترسی به سرمایه و آموزش‌های تخصصی. این کاستی‌ها مانع از آن می‌شود که تعاونی‌ها به‌سرعت به «سرمایه متراکم» تبدیل شوند.
راهبردِ تبدیل سرمایه‌های خرد به سرمایه انبوه اجتماعی
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان بر لزوم تشکیل اتحادیه تأکید کرد؛ ایده‌ای که اگر عملی شود، دو فایده فوری دارد: ۱) همگرایی و خرید اهرمی از تولیدکننده برای کاهش قیمت تمام‌شده؛ ۲) مکانیزم ارزیابی و ارتقای کارایی تعاونی‌ها که رقابت‌پذیری آن‌ها را افزایش می‌دهد. افزون بر این، آموزش مدیریتی و بازاریابی، بهره‌گیری از سامانه‌های دیجیتال برای فروش و انبارداری و ایجاد سازوکارهای تأمین مالی جمعی می‌تواند تسریع‌گر مسیر باشد.
پیشنهادهای عملیاتی (دو محور اصلی)
- اتحاد و بازارسازی: تشکیل اتحادیه‌های منطقه‌ای و استانی برای عقد قراردادهای خرید جمعی با تولیدکننده‌ها و ایجاد برند محلی مشترک؛
- ظرفیت‌سازی انسانی و مالی: توسعه برنامه‌های آموزشی تخصصی برای مدیران تعاونی و راه‌اندازی صندوق‌های چرخشی تأمین سرمایه برای پروژه‌های توسعه‌ای تعاونی‌ها.
پیام اجتماعی این تحول
وقتی تعاونی‌ها تقویت شوند، نه تنها قیمت و دسترسی به کالاهای اساسی بهتر می‌شود، بلکه اعتماد اجتماعی افزایش می‌یابد، فرصت‌های اشتغال محلی شکل می‌گیرد و سرمایه‌های خردِ پراکنده خانوارها به گزاره‌ای جمعی و توان‌ساز برای توسعه تبدیل می‌شود؛ همان چیزی که مدیرکل از آن به‌عنوان «سرمایه‌های انبوه و متراکم» یاد کرد.
جمع‌بندی
افزایش سهم تعاون در اقتصاد لرستان نیازمند سیاست‌گذاری هدفمند، اتحاد تشکیلاتی و سرمایه‌گذاری در مهارت و ساختارهای مالی تعاونی‌هاست. اگر این گام‌ها برداشته شود، تعاونی‌های مصرف فرهنگیان و سایر تشکل‌های مردمی می‌توانند نه تنها نیازهای روزمره مردم را تأمین کنند بلکه به موتور محرک رشد منطقه‌ای و ارتقای عدالت اجتماعی بدل شوند.
