هشدار درباره مصرف شیرین‌کننده‌های مصنوعی
مدیرگروه بهبود تغذیه جامعه در دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی با هشدار نسبت به مصرف شیرین‌کننده‌های مصنوعی اعلام کرد: این مواد با ایجاد طعم شیرین بدون تأمین کالری واقعی، مغز را دچار سردرگمی می‌کنند و در نهایت موجب افزایش اشتها، پرخوری و چاقی می‌شوند.
قند و شکر تصفیه‌شده عامل بیماری‌های مزمن
به گفته نسرین علیزاده، مصرف روزانه قند و شکرهای تصفیه‌شده نه‌تنها هیچ ارزش تغذیه‌ای ندارد، بلکه بدن را در معرض بیماری‌های مزمن قرار می‌دهد. دیابت، چاقی، بیماری‌های قلبی و کبدی، اختلالات هورمونی و حتی سرطان از جمله پیامدهای مصرف بی‌رویه این مواد هستند. او تأکید کرد که محیط اسیدی ناشی از قندهای ساده، ذخایر اکسیژن و مواد معدنی بدن را کاهش داده و سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند.
نوشیدنی‌های شیرین و افزایش خطر سرطان کبد
مطالعات نشان داده است مصرف روزانه نوشابه‌های گازدار و آبمیوه‌های صنعتی خطر ابتلا به سرطان کبد را تا ۷۵ درصد افزایش می‌دهد. همچنین احتمال مرگ ناشی از بیماری‌های مزمن کبدی در این افراد ۲.۵ برابر بیشتر است. نوشیدنی‌های شیرین علاوه بر قند بالا، کالری زیادی دارند و عامل اصلی چاقی شکمی و تجمع چربی در کبد محسوب می‌شوند.
تأثیر شیرین‌کننده‌های مصنوعی بر مغز و اشتها
پژوهش‌های منتشرشده در مجله Nature Metabolism نشان می‌دهد شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند سوکرالوز و اسپلندا با فریب مغز، احساس گرسنگی را افزایش می‌دهند. در این شرایط، مرکز کنترل اشتها در هیپوتالاموس فعال‌تر شده و فرد دیرتر احساس سیری می‌کند. این پدیده در زنان، افراد چاق و کودکان شدت بیشتری دارد و می‌تواند به پرخوری و افزایش وزن منجر شود.
قند بالا و ارتباط آن با سرطان و دیابت
بررسی داده‌های جهانی نشان می‌دهد افزایش مصرف روزانه قند حتی به میزان ۱۵۰ کیلوکالری، شیوع دیابت را در جامعه حدود یک درصد بالا می‌برد. قند خون بالا سلول‌های بدن را تخریب کرده و خطر ابتلا به سرطان پانکراس، کولون و پستان را افزایش می‌دهد. همچنین مصرف زیاد قند کارایی انسولین را کاهش داده و زمینه‌ساز کبد چرب می‌شود.
پیامدهای قند بر دندان و هورمون‌ها
قند موجود در مواد غذایی توسط میکروب‌های دهان به اسید تبدیل می‌شود و مینای دندان را تخریب می‌کند. خوراکی‌های شیرین و چسبنده مانند تافی و شکلات اثرات مخرب بیشتری دارند. علاوه بر این، مصرف زیاد قند موجب بی‌تعادلی هورمونی، خستگی مزمن، تشدید علائم سندرم پیش‌قاعدگی در زنان و افزایش بیش‌فعالی در کودکان می‌شود.
راهکارهای کاهش مصرف قند در خانواده‌ها
کارشناسان تغذیه توصیه می‌کنند برای کاهش مصرف قند در رژیم غذایی، خانواده‌ها به جای شیرینی و شکلات از میوه‌های تازه استفاده کنند و نوشیدنی‌های سالم مانند آب، دوغ و آبمیوه طبیعی را جایگزین نوشابه و آبمیوه‌های صنعتی سازند.
- کاهش تدریجی قند در چای و قهوه و استفاده از ادویه‌هایی مانند دارچین برای ایجاد طعم
- محدود کردن خرید مواد قندی به مناسبت‌های خاص و آموزش کودکان درباره مضرات قند
نتیجه‌گیری
قند و شیرین‌کننده‌های مصنوعی اگرچه طعم شیرینی به زندگی می‌دهند، اما مصرف بی‌رویه آن‌ها سلامت نسل امروز و آینده را تهدید می‌کند. از پوسیدگی دندان و دیابت گرفته تا سرطان و بیماری‌های کبدی، همگی پیامدهای مستقیم این عادت غذایی هستند. کاهش مصرف قند و جایگزینی آن با انتخاب‌های سالم، کلید حفظ سلامت جامعه است.
