مدیرکل دفتر مطالعات و دانش سینمایی سازمان سینمایی آخرین وضعیت دسترسی و رفتار کاربران اینترنت ایران را تشریح کرد و گفت بیش از دو سوم کاربران برای عبور از محدودیت‌ها روی به فیلترشکن آورده‌اند.
ضریب نفوذ اینترنت و حضور در شبکه‌های اجتماعی
مدیرکل دفتر مطالعات و دانش سینمایی سازمان سینمایی با اشاره به جمعیت ۸۶.۵ میلیون نفری ایران اعلام کرد که ضریب نفوذ اینترنت در کشور ۸۵.۴ درصد است و از این میان ۸۲ درصد در شبکه‌های اجتماعی فعال‌اند؛ یعنی تنها سه درصد کاربران آنلاین در سوشال مدیا حضور ندارند.
نرخ استفاده از فیلترشکن نیز به ۷۱.۳ درصد رسیده که نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از کاربران برای دسترسی آزاد به محتوا و خدمات دیجیتال، به ابزارهای گذر از فیلترینگ متوسل می‌شوند.
شرایط دسترسی موبایل و ثابت
مدیرکل مطالعات سینمایی اطلاعات زیر را درباره الگوی مصرف کاربران ارائه کرد:
- ضریب نفوذ اینترنت موبایل: ۱۳۷ درصد
- ضریب نفوذ اینترنت ثابت: ۱۳ درصد
- سهم مصرف داده: ۷۰ درصد در اینترنت موبایل و ۳۰ درصد در اینترنت ثابت
این آمار نشان می‌دهد کاربران عمدتاً از اینترنت همراه استفاده می‌کنند و سهم اینترنت خانگی هنوز فاصله زیادی با نیازهای دیجیتال دارد.
چشم‌انداز صنعت سینما در سال ۱۴۰۳
یزدانشناس همچنین گزارشی از وضعیت سینماهای کشور ارائه داد:
- ۳۰۴ پردیس سینمایی و ۸۳۴ سالن فعال با مجموع ۱۴۸ هزار صندلی
- فروش بیش از ۳۵ میلیون و ۱۲۰ هزار بلیت در سال ۱۴۰۳؛ رکوردی بی‌سابقه طی ۲۴ سال گذشته
- متوسط ۰.۴ بار مراجعه هر شهروند ایرانی به سینما در طول سال
- درآمد نزدیک به ۲ هزار میلیارد تومان از اکران ۷۴ فیلم سینمایی
پرفروش‌ترین فیلم سال گذشته، «هفتاد سی» با ۵.۵ میلیون مخاطب و ۳۳۷ میلیارد تومان فروش بوده است. استان تهران با ۴۵ درصد از کل فروش (۸۷۶ میلیارد تومان) در صدر ایستاد و کهگیلویه و بویراحمد با تنها ۱۵۹ میلیون تومان پایین‌ترین میزان فروش را به خود اختصاص داد.
رشد پخش آنلاین و درآمد پلتفرم‌ها
در حوزه نمایش خانگی، ۵۱۷ سکو از ساترا مجوز گرفته‌اند که سه پلتفرم فیلیمو، فیلم‌نت و نماوا بیشترین مخاطب را دارند. منابع درآمدی این پلتفرم‌ها شامل سه بخش است:
- فروش پهنای باند (۵ همت تومان در ۱۴۰۳)
- تبلیغات (۴.۸ همت تومان)
- فروش اشتراک (۳.۹ همت تومان)
مجموع درآمد پلتفرم‌های آنلاین در سال ۱۴۰۳ به حدود ۱۳ هزار و ۶۷۰ میلیارد تومان رسید و پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال ۱۴۰۴ به ۲۱ همت تومان برسد. نکته قابل توجه آن است که درآمد نمایش خانگی تقریباً ده برابر کل درآمد سینما در همان دوره است.
کسب‌وکارهای دیجیتال و درآمد آپارات
یزدانشناس از درآمدزایی ۵۶۶۶ کانال آپارات خبر داد که مجموعاً ۱۹۷ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۳ کسب کرده‌اند. میانگین درآمد هر کانال حدود ۳۵ میلیون تومان بود و ۱۴ کانال بیش از یک میلیارد تومان درآمد داشتند.
بیشترین سهم محتواهای درآمدزا در آپارات به ترتیب به حوزه‌های ویدئو گیم (۳۲ درصد)، تحصیلات و یادگیری (۱۸ درصد)، موسیقی (۱۰ درصد)، خودرو (۷ درصد) و آشپزی (۶ درصد) اختصاص داشت. در سال گذشته حدود ۲۰ میلیارد بازدید و ۶۵ هزار پخش زنده در این پلتفرم انجام شد.
چالش‌ها و پیشنهادها
آمار بالا هم فرصت‌ها و هم نگرانی‌هایی را به همراه دارد:
- استفاده گسترده از فیلترشکن می‌تواند به افت کیفیت تجربه کاربری و کاهش امنیت شبکه منجر شود.
- فاصله زیاد بین تقاضای اینترنت همراه و زیرساخت اینترنت ثابت نیازمند سرمایه‌گذاری فوری است.
- توسعه محتوا و کسب‌وکارهای بومی در پلتفرم‌های نمایش خانگی و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند میزان استفاده از فیلترشکن را کاهش دهد و اقتصاد دیجیتال را پویاتر کند.
برای کاستن از وابستگی کاربران به ابزارهای گذر از فیلترینگ، دولت و بخش خصوصی باید در کنار تقویت زیرساخت، سیاست‌های تشویقی تولید و میزبانی محتوای داخلی را در اولویت قرار دهند.
در رویداد «افق‌های نو در صنعت تصویر» علاوه بر این گزارش، پنل‌هایی درباره مدل‌های درآمدی و سرمایه‌گذاری در صنعت تصویر، هوش مصنوعی در تولید محتوای خلاق، آینده انیمیشن و فرصت‌های اقتصادی ایران برگزار شد.
